سونوگرافی چیست؟

سونوگرافی چیست؟

سونوگرافی یک شیوه تصویربرداری غیر تهاجمی و بی ضرر است که به کمک سایر شیوه های تشخیصی و غربالگری و گاه به تنهایی برای ارزیابی و آنالیز تمامی قسمت های درونی و سطحی بدن قابل استفاده است. در این شیوه امواج صوتی را با فرکانس بالا به داخل بدن فرستاده و سپس انعکاس آن را دریافت میکنند و تصویر بر روی مانیتور تشکیل می شود.

تاریخچه سونوگرافی

در سال 1867 شخصی برای اولین بار با الهام از حرکت خفاش ها در طول شب به وجود و ماهیت امواج فرا صوت پی برد و بعدها کشور انگلیس در جنگ جهانی اول برای جلوگیری از غرق شدن زیر دریایی هایش از امواج فرا صوت استفاده کرد.
اما ورود امواج فرا صوت در علم پزشکی در سال 1937 میلادی اتفاق افتاد که روی مغز انسان انجام می شد و خط وسط مغز توسط آن پیدا می شد، و به مرور و طی سال ها Ultrasound تحول شگرفی در تشخیص و درمان بیماری ها به وجود آورد. در زمینه تشخیص که در دستگاه های سونوگرافی از این امواج استفاده می شود و گاهی نیز از امواج فرا صوت به عنوان یک شیوه درمانی استفاده می شود به عنوان مثال: امواج فرا صوت را با فرکانس های بالاتر به صورت متمرکز به نقطه مد نظر پرتاب میشود که باعث درمان فیبروم شود.

کاربرد سونوگرافی

سونوگرافی همانطور که در بخش های قبلی هم گفته شد برای ارزیابی و مشاهده تمامی اعضای داخلی و سطحی بدن، تشخیص بیماری ها، و همچنین در بررسی درد و تورم و عفونت از جمله موارد زیر کاربرد دارد:
بررسی پستان ها
بررسی غدد بدن مثل تیروئید و پاراتیروئید، غدد لنفاوی و ...
بررسی تمامی احشا شکمی مثل: آپاندیس، کلیه، مثانه، روده ها، کبد، کیسه صفرا، پانکراس، سیستم مجاری ادراری و پروستات و ...
بررسی سیستم تناسلی آقایان، خانم ها و همچنین بررسی اختلالات قائدگی در آنان
بررسی جنین، وضعیت آن و میزان رشد جنین در دوران بارداری
بررسی عروق خونی و قلب
بررسی مفاصل و عضلات
بررسی پوست بدن
بررسی مغز نوزاد، هیپ و همچنین مفاصل و ستون فقرات

همچنین گاهی از سونوگرافی به عنوان هدایت کننده سوزن نمونه برداری از بافت تیروئید، پستان و یا در تزریق ماده حاجب قبل از تست آرتروگرافی برای آنالیز مشکلات تاندون، مفصل و ... کاربرد دارد.

انواع سونوگرافی

سونوگرافی ها به طور کلی به سه دسته سونوگرافی های غیر رنگی(گری اسکیل Gray Scale) ، سونوگرافی های رنگی (کالر داپلر)، سونوگرافی های الاستوگرافی تقسیم می شوند.

سونوگرافی گری اسکیل یا غیر رنگی

سونوگرافی های غیر رنگی همان سونوگرافی معمول است که اغلب افراد با آن آشنا هستند مثل سونوگرافی های بافت نسج نرم (سونوگرافی آپاندیس، سونوگرافی کبد و...)، برخی از سونوگرافی های دوران بارداری مثل تشخیص ساک حاملگی، سونوگرافی ان تی و...

سونوگرافی کالر داپلر

سونوگرافی های رنگی یا کالر داپلر ها به عنوان یک انقلاب در سونوگرافی شناخته می شوند، در آن ها نیز مانند همه سونوگرافی ها امواج فراصوت به بدن ارسال و بعد از برخورد با سلول های عروق خونی وگلبول هاطول موج صوت تغییر میکند و به دستگاه برگشته و باعث ایجاد تصاویر کالر داپلر در مانیتور می شود، و به ویژه برای موارد زیر کاربرد دارد :
بررسی کلیه عروق خونی بدن مثل عروق قلبی، کلیوی و...
بررسی و تشخیص لخته خون در بدن (آمبولی)
بررسی و تشخیص واریس با سونوگرافی کالر داپلر
بررسی جریان خون پس از بیماری هایی مثل سکته
در دوران بارداری جهت بررسی جنین و جفت به خصوص در موارد غیر نرمال و بررسی دقیق تر به طور مثال: رشد جنین کم است، مادر سابقه سقط جنین دارد، مادر به فشار خون یا دیابت بارداری مبتلا است و...

سونوگرافی الاستوگرافی

سونوگرافی الاستوگرافی تکنیکی غیر تهاجمی است که برای تعیین میزان الاسیته (سفتی) به کار برده می شود.
الاستوگرافی به دو صورت کلی استرین الاستوگرافی و الاستوگرافی شیر ویو(Share wave) تقسیم بندی می شود. اولین نوع الاستوگرافی ارائه شده به جامعه پزشکی الاستوگرافی استرین بود. در الاستوگرافی استرین پزشک در بازه های زمانی متناوب پروب را بر روی سطح بدن فشار می دهد و بافت زیر پروب را فشرده میکند. در این حالت بر اساس نقشه موجود و میزان فشردگی دیده شده از بافت مورد نظر در مورد آن تصمیم گیری میکند. در این نوع الاستوگرافی به دلیل وابسته بودن به کاربر، غیر اتوماتیک بودن، محدودیت در انتخاب دقیق محل بافت و ... دارای نواقصی می باشد. بعد از مدتی در سال 2005 الاستوگرافی شیرویو به دنیا عرضه شد. در این نوع الاستوگرافی، به جای وارد کردن نیرو توسط پزشک به بافت مورد نظر، این نیرو توسط امواج صوتی به طور منظم به بافت اعمال می شود. هر جسمی بعد از اعمال نیرو به آن از خود امواج شیرویو ساطع می کند. این نیرو در راستای عمود بر راستای نیروی وارد شده و بسیار میرا می باشد. به همین دلیل تشخیص آن نیاز به تکنولوژی بالایی دارد. بعد از اعمال نیرو توسط صوت به بافت مورد نظر، امواج شیرویو در راستای عمود بر نیروی وارده تولید شده و در آن بافت حرکت می کنند. هرچه بافت سفت تر باشد سرعت انتشار موج شیرویو نیز بالاتر می باشد. پس با تشخیص سرعت موج شیرویو می توان به میزان سفتی آن بافت پی برد. در حال حاظر تشخیص شیرویو در دستگاه های سونوگرافی گوناگون به طور مختلفی انجام می شود. تشخیص نقطه ای، صفحه ای، آنلاین و آفلاین و ....
مرکز رازی دارای قویترین دستگاه الاستوگرافی شیرویو آنلاین صفحه ای می باشد.
از الاستوگرافی برای بدست آورد سفتی بافت کبد(گرید کبد و ...) ، توده های پستان، تیروئید، جفت جنین (placenta servix) و ... استفاده می شود. که بر اساس عدد بدست آمده و مقالات علمی معتبر در تشخیص دقیق تر کمک فراوانی میکند.

انواع سونوگرافی بر اساس تکنیک انجام

سونوگرافی ها را بر اساس تکنیک انجام و میزان تخصص مورد نیاز برای انجام به سه دسته سونوگرافی های معمول، سونوگرافی های تخصصی و سونوگرافی های مداخله ای تقسیم می کنند.

سونوگرافی های معمول

در این نوع دسته بندی سونوگرافی هم می توان گفت سونوگرافی های بافت نسج نرم (سونوگرافی آپاندیس، سونوگرافی کبد و...)، برخی از سونوگرافی های دوران بارداری مثل تشخیص ساک حاملگی، سونوگرافی ان تی در دسته سونوگرافی های معمول قرارا می گیرند به این دلیل که انجام آن ها راحت تر است، که در انتهای مطلب انواع سونوگرافی بارداری مفصلا توضیح داده خواهند شد.

سونوگرافی های تخصصی

سونوگرافی های تخصصی مثل برخی سونوگرافی های بافت نسج نرم مثل ، برخی سونوگرافی های بارداری مثل سونوگرافی آنومالی که پزشک انجام دهنده باید تخصص و دقت لازم را داشته باشد به این دلیل که در این سونوگرافی کلیه اعضا جنین باید بررسی شود که اگر مورد غیر عادی دیده شد سریعا برا اقدامات بعدی اقدام شود و اکوکاردیوگرافی ها جز سونوگرافی های سخت و تخصصی محسوب می شوند.

سونوگرافی های مداخله ای

سونوگرافی های مداخله ای از جمله بیوپسی از غدد تیروئید و پاراتیروئید، بیوپسی از بافت پستان و یا بیوپسی از پروستات در این گونه سونوگرافی ها عموما از بی حسی موضعی استفاده می شود و بعد از بی حس شدن و ضد عفونی کردن ناحیه مورد نظر با هدایت پروب سونوگرافی توسط سوزن مقداری از بافت خارج می شود و به آزمایشگاه جهت بررسی های دقیق تر ارسال می شود و عموما این نوع سونوگرافی جهت بررسی توده ها و بافت های سرطانی استفاده می شود.

انواع سونوگرافی بر اساس پروب مورد استفاده

می توان گفت پروب مهم ترین قسمت دستگاه سونوگرافی است و توسط آن امواج UltraSound به داخل بدن ارسال می شودو انواع مختلف پروب با شکل ها و فرکانس های متفاوت داریم.
سونوگرافی ها را بر اساس پروب مورد استفاده در حین انجام به سه دسته سونوگرافی های عمقی، سونوگرافی های داخلی و سونوگرافی های سطحی تقسیم می کنند.

سونوگرافی های عمقی

سونوگرافی های عمقی همان سونوگرافی هایی هستند که احشاء داخلی بدن انجام می شوند و از پروب کانوکس استفاده می شود.

سونوگرافی های داخلی

سونوگرافی داخلی که توسط پروب مخصوصی انجام میشوند، پروب به داخل بدن فرستاده می شود و از نزدیک از عضو مورد نظر تصویربرداری می کنند مثل سونوگرافی ترانس واژینال، سونوگرافی ترانس رکتال، و سونوگرافی های داخل دهانی.

سونوگرافی های سطحی

سونوگرافی های سطحی که در آن ها از پروب لینیر یا خطی استفاده می شود مثل سونوگرافی های پستان، سونوگرافی تیروئید، سونوگرافی های تاندون و عضلات و سونوگرافی پوست

تفسیر سونوگرافی | اصطلاحات سونوگرافی

سونوگرافی یک تست تشخیصی بسیار حساس و مهم است و تفسیر تصاویر هم فقط از عهده پزشک متخصص رادیولوژی و سونوگرافی بر می آید و بهترین تفسیر از تصاویر را هم پزشکی انجام می دهد که خود شخصا تصویربرداری را انجام داده است و گزارش را بر اساس مشاهدات و تجربیات خود انجام داده است.
اما با این حال بسیاری از مادران باردار قصد دارند در مورد اصطلاحاتی که در گزارشات سونوگرافی در طی دوره بارداری آنها آمده است اطلاعاتی کسب کنند، برای اطلاع بیشتر از مهمترین پارامترهای سونوگرافی بارداری و تفسیر آن ها اینجا کلیک کنید.

معایب، محدودیت ها و عوارض سونوگرافی

همانطور که در ابتدای مطلب هم گفته شد سونوگرافی یک تست بدون خطر و عوارض است بر خلاف رادیوگرافی، در این تست از امواج فرا صوت استفاده می شود، و سرعت انتقال این امواج در محیط های چگال تر بیشتر است. بنابراین در حین این تست از ژل هایی استفاده می شود که بر پایه آب هستند استفاده می شود که چگالی آن ها از هوا بیشتر است که باعث می شود امواج به خوبی امتشار یابند.
امواج فرا صوت مورد استفاده در تست سونوگرافی علاوه بر خلا از بافت استخوانی بدن هم نمی توانند عبور کنند بنابر این برای تصویربرداری از استخوان ها نمیتوان از این شیوه بی خطر استفاده کرد و پزشکان تست های دیگری مثل سی تی اسکن، و ام آر آی توصیه می کنند.

آمادگی های قبل از انجام سونوگرافی

آمادگی های قبل از انجام تست های سونوگرافی متفاوت و بر اساس نوع تست می باشد. بنابراین توصیه می شود قبل از انجام، از مرکزی که قصد انجام تست را در آن دارید مشاوره و راهنمایی بگیرید. اما به طور کل می توان گفت:
سونوگرافی هایی مثل سونوگرافی کلیه، مثانه، مجاری ادراری، رحم و تخمدان، سونوگرافی پروستات و سونوگرافی سه ماهه اول بارداری به مثانه پر احتیاج دارند.
سونوگرافی هایی مثل کبد، کیسه صفرا، مجرای صفراوی، کالر داپلر عروق کلیوی و شکمی به ناشتا بودن احتیاج دارند.
برخی سونوگرافی ها مثل سونوگرافی های سه ماهه دوم بارداری ازجمله سونوگرافی NT به مثانه نیمه پر نیاز دارند.
و برخی مثل سونوگرافی بیوفیزیکال نیاز است قبل از انجام تست مایعات شیرین میل شود.

انتخاب بهترین مرکز سونوگرافی تهران

انتخاب بهترین و معتبر ترین مرکز سونوگرافی و رادیولوژی برای انجام خدمات تصویربرداری موضوعی بسیار حساس است به خصوص در شهر بزرگ تهران، ما در این مطلب مواردی را ذکر کرده ایم که شما را در انتخاب بهترین مرکز سونوگرافی و رادیولوژی کمک خواهد کرد.
همچنین شایان ذکر است مرکز تصویر برداری رازی (رادیولوژی و سونوگرافی دکتر علیزاده) واقع در خیابان پیلغوش منطقه شهرری تهران کلیه خدمات مربوط به سونوگرافی توسط بهترین دستگاه های سونوگرافی و توسط تیم منتخب پزشکی همه روزه قابل ارائه می باشد. برای دریافت نوبت می توانید با شماره تماس مرکز تماس حاصل فرمایید.