تیروئید چیست؟

تیروئید چیست؟

تیروئید غده ای پروانه ای شکل است که به علت وجود عروق خونی فراوان در ان به رنگ قرمز مایل به قهوه است و در قسمت جلو و پایین گردن و بالای نای است حدود 5 سانتی متر طول و 3 سانتی متر پهنا و 30 گرم وزن دارد، که در حالت نرمال نمی توان آن را احساس کرد. تیروئید چندین هورمون ترشح میکند که وظایف مختلفی از جمله رشد و تکامل را به عهده دارند. در ادامه به انواع هورمون های تیروئید،وظایف آن ها، انواع بیماری های و شرایط مختلف غده تیروئید، شیوه های تشخیصی آن، درمان تیروئید و... خواهیم پرداخت.

هورمون های تیروئید، وظایف هورمون های تیروئید

از تیروئید سه هورمون به نام 1- تیروکسین(T4) 2- تری یدوتیروئین(T3) 3- کلسی تونین ترشح می شود که به مجموع T3 و T4 هورمون تیروئید گفته می شود.هورمون تیروئیدی، از طریق تداخل در متابولیسم سلولی، تمام اعضای مهم بدن را تحت تاثیر خود قرار می دهد و علاوه بر نقش در تکامل و رشد بدن در کنترل دمای بدن نیز نقش دارد. همچنین تیروئید در کیفیت صدا بسیار تاثیر گذار است به این دلیل که، اعصابی که در کیفیت صدا تاثیر دارند از غده تیروئید عبور می کنند، اما مهمترین وظیفه تیروئید در دوران جنینی و نوزادی است که برای رشد مغز بسیار مهم و حیاتی است.
ید برای تولید هورمون تیروئید لازم است و کمبود این عنصر، عملکرد غده تیروئید را مختل می کند. ید از طریق غذا وارد گردش خون می شود و غده تیروئید ید را از جریان خون جذب می کند.

انواع بیماری های غده تیروئید

وقتی سطح هورمون تیروئید خیلی بالا یا پایین باشد یا اندازه این غده غیر طبیعی باشد باعث تداخل در خلق و خو، وزن، وضعیت خواب، سطح انرژی و... میشود در ادامه به برخی از مشکلات تیروئید می پردازیم.

گواتر: یک اصلاح کلی است که برای تورم و التهاب بیش از اندازه غده تیروئید گویند. گاهی گواتر یک مشکل موقتی و غیر حاد است، اما گاهی هم می تواند نشان دهنده مشکل اساسی مثل تیروئیدیت هاشیموتو باشد.

تیروئیدیت هاشیموتو: اگر التهاب غده تیروئید بیش از اندازه شود بدن شروع به ساخت آنتی بادی هایی خواهد کرد که به اشتباه به تیروئید حمله می کنند، این وضعیت راکه یک بیماری خود ایمنی محسوب می شود تیروئیدیت هاشیمیتو گویند.

پرکاری تیروئید: به تولید بیش از اندازه هورمون تیروئید پرکاری تیروئید گویند که یکی از عمده دلایل ایجاد آن بیماری گریوز است و علائمی مثل کاهش وزن، مشکلات خواب، بی اشتهایی و ... می تواند داشته باشد.

کم کاری تیروئید: تولید کم هورمون تیروئید را کم کاری تیروئید گویند و علائمی مثل ریزش مو، افزایش وزن، ایجاد حالت افسردگی و ... می تواند داشته باشد.

بیماری گریوز (Graves Disease): یک بیماری خود ایمنی است که با قرمزی چشم، جمع شدن پلک ها و در نتیجه بزرگ شدن چشم ها همراه است و اغلب به صورت پرکاری تیروئید تظاهر پیدا می کند.

سرطان تیروئید: زمانی اتفاق میافتد که سلول های تیروئید تغییر یا جهش پیدا کنند و سلول های غیر طبیعی شروع به تکثیر کنند تا جایی ایجاد تومور کنند، اگر این مسئله زود تشخیص داده شود قابل درمان است. از درمان های روتین سرطان تیروئید میتوان به پرتو درمانی، هورمون درمانی و جراحی اشاره کرد.

ندول تیروئید(Thyroid Nodule): به رشد غیر طبیعی سلول های تیروئید گره یا ندول گویند که اغلب باعث ترشح بیش از اندازه هورمون ها تیروئیدی میشود که همان پرکاری تیروئید است، به وجود آمدن ندول بسیار شایع است و اغلب خوش خیم و برخی از آن ها سرطانی هستند.

طوفان تیروئیدی(Thyroid Storm): طوفان تیروئیدی یا شوک تیروئیدی یا حمله تیروئیدی، به شکل نادری از پرکاری تیروئید گویند که سطح خیلی بالای هورمون های تیروئید باعث ایجاد بیماری شدید می شود که نادر و کشنده است.

تشخیص بیماری های تیروئیدی

مشاهده و لمس غده تیروئید به طور معمول در تمام بیماران انجام میگیرد و از نظر تورم و عدم قرینگی بررسی می شود.
تشخیص بیماری های بافت تیروئید در مرحله اول با آزمایش خون است تست هایی مثل TSH، آنتی TPO است. با سونوگرافی تیروئید گره ها یا ندول های تیروئید تشخیص داده میشوند که خوش خیم یا بدخیم بودن گره ها بسته به ظاهر آن در سونوگرافی یا اسکن هسته ای دارد و چنانچه در این تست ها مشکوک به بدخیمی باشند از آن ها تحت هدایت پروب سونوگرافی از آن ها نمونه برداری می شود (FNA)، و به پاتولوژی فرستاده میشود به این علت نمونه برداری تحت هدایت سونوگرافی انجام میشود که ناحیه بسیار حساس می باشد و محل فرو رفتن سوزن نمونه برداری باید درست باشد.

درمان تیروئید

در مراحل ابتدایی بیماری از داروهای ضد تیروئیدی و هورمونی استفاده می شود که از شدت یافتن بیماری جلوگیری می کند.
ید تراپی: ید علاوه بر اسکن تشخیصی تیروئید برای درمان پرکاری تیروئید و یا از بین بردن توده های سرطانی استفاده می شود.
همچنین رادیوتراپی هم از دیگر درمان های سرطان تیروئید است.
تیروئیدکتومی: تیروئیدکتومی عملی است که به در آن به دلیل بیماری غده تیروئید، تمام یا قسمتی از آن برداشته می شود. همچنین گاهی اوقات غدد لنفاوی مجاور هم برداشته می شود.
صورت مصرف داروهایی مثل آسپرین، وارفارین و پلاویکس با هماهنگی پزشک از یک هفته قبل قبل از عمل باید قطع شوند و بعد از عمل ممکن است مقداری مشکل در بلع وجود داشته باشد که با نوشیدن مایعات سرد قابل تحمل تر می شود و جهت کاهش تورم طناب های صوتی بهتر است تا حد امکان بیمار صحبت نکند و به هر گونه تغییر صدا باید توجه شود چون ممکن است علامت آسیب به اعصاب حنجره باشد.

در مرکز تصویربرداری رازی(رادیولوژی و سونوگرافی دکتر علیزاده) علاوه بر سونگرافی تیروئید تست FNA یا همان نمونه برداری از تیروئید توسط شخص دکتر وحید علیزاده متخصص اینترونشن رادیولوژی با استفاده از یکی از به روزترین دستگاه های سونوگرافی دنیا انجام می شود.