سندروم تخمدان پلی کیستیک (Polycystic Ovary Syndrome)
سندروم به اختلالی گفته می شود که بیش از یک علامت و نشانه داشته باشد، به این بیماری هم سندروم گفته می شود به این علت که معمولا با یک سری نشانه مثل چاقی، قاعدگی نامنظم، افزایش موهای زائد، ناباروری و... همراه است. گاهی هم با نام تنبلی تخمدان شناخته می شود. در ادامه به توضیح این اختلال و سوال رایج که آیا سندروم تخمدان پلی کیستیک همان کیست تخمدان است، نشانه های سندروم تخمدان پلی کیستیک، عوارض این بیماری، دلایل سندروم تخمدان پلی کیستیک، تشخیص سندروم پلی کیستیک و راه های درمان این بیمار خواهیم پرداخت؛ با ما همراه باشید.
سندروم تخمدان پلی کیستیک چیست؟
در خانم ها پس از سن بلوغ هر ماه تخمدان ها تخمک نارس یا فولیکول تخمدان (Ovarian Follicle) تولید می کنند، فولیکول یک کیسه کروی شکل پر از مایع است که تخمک درون آن قرار دارد. فولیکول‌ها به تعداد زیاد درون تخمدان قرار دارند که پس از رشد منجر به تنظیم و ترشح هورمون های زنانه و سپس آزاد سازی تخمک می شود به کل این فرآیند تخمک گذاری گفته می شود.
در زنانی که دچار PCO هستند تخمدان ها به صورت غیر عادی بزرگ و غشا آن ضخیم شده، این افزایش ضخامت باعث می شود فولیکول های زیاد و به اندازه کوچک و ناتوان برای بزرگ شدن دور تا دور محیط تخمدان قرار گیرند. سندروم تخمدان پلی کیستیک یک اختلال هورمونی می باشد که یکی از شایع ترین بیماری های زنان می باشد.
عدم تخمک گذاری میزان هورمون های استروژن، پروژسترون، FSH و LH را تغییر می دهد و سطح استروژن و پروژسترون پایین تر از حد معمول نگه می دارد، در حالی که میزان آندروژن بالاتر از حد معمول خواهد شد. آندروژن یک هورمون مردانه است که چرخه قاعدگی را مختل می کنند، بنابراین زنان مبتلا به PCOS دوره ی قاعدگی کمتری از حد معمول دارند.
عوارض سندروم تخمدان پلی کیستیک
ریزش مو و طاسی با الگوی مردانه
نازایی
مشکلات دیابت و فشار خون
بیماری های قلبی و عروقی
گاهی درمان های سنگین این بیماری خود باعث ایجاد بیماری های دیگر نیز می شوند.
دلایل سندروم تخمدان پلی کیستیک
در کل می توان گفت سندروم تخمدان پلی کیستیک یک چرخه معیوب و سیکل منفی است که علت دقیق آن هنوز مشخص نیست اما در بیشتر مواقع مقاومت به انسولین و چاقی می تواند باعث ایجاد آن شود (خود بیماری نیز می تواند باعث چاقی شود.) افزایش سطح انسولینی که ناشی از مقاومت بدن به آن یا ناشی از چاقی است هم می تواند باعث افزایش آندروژن شود.
همچنین تحقیقات نشان داده است این بیماری ریشه ژنتیک هم میتواند داشته باشد، پس کسانی که در خانواده های آن ها این بیماری موروثی ایست باید بیشتر تحت کنترل باشند و مرتبا چک آپ شوند.
تشخیص سندروم تخمدان پلی کیستیک
با داشتن نشانه های سندروم تخمدان پلی کیستیک به فرد توصیه می شود هر چه سریعتر به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کند و از بروز عوارض بعدی جلوگیری کند.
سندروم تخمدان پلی کیستیک با اینکه موضوع شایعی است اما تشخیص آن به این سادگی ها نیز صورت نمی گیرد تشخیص این اختلال به این صورت است که پزشک بعد از بررسی های بالینی آزمایش و سونوگرافی برای بیمار تجویز می کند و نکته مهم این است که با سونوگرافی و یا آزمایش به تنهایی قادر به تشخیص قطعی این مشکل نیست و هر دو باید انجام شود.
آزمایشاتی که برای بیمار مشکوک به PCOS تجویز می شود شامل آزمایشات هورمونی مثل: تستسترون، پرولاکتین، TSH، FSH و.. می شوند که پزشک بدین وسیله می تواند علل احتمالی ناهنجاری‌های قاعدگی یا آندروژن اضافی را که شبیه PCOS است، را حذف کند.
اما مبحث آزمایشگاهی اینجا موضوع مورد بحث ما نیست موضوع اصلی ما تشخیص اختلال پلی کیستیک توسط سونوگرافی و سوالات متدوالی که در مورد این موضوع بسیار پرسیده می شود است.
تشخیص سندروم تخمدان پلی کیستیک با سونوگرافی
اگر سونوگرافی تجویزی از روی شکم باشد که پس از مالیدن ژل بر روی روی ناحیه لگنی بیمار پروب بر روی بدن قرار میگیرد و رحم و تخمدان ها بررسی می شوند و اگر سونوگرافی واژینال تجویز شود در طول سونوگرافی ترانس واژینال، پزشک متخصص رادیولوژی و سونوگرافی مبدل یا همان پروب را در حالی که بیمار به پشت روی تخت معاینه دراز کشیده است وارد واژن می کند. مبدل امواج صوتی ساطع می کند که تصاویری از اندام های ناحیه لگنی از جمله تخمدان ها را تولید می کند.
در سونوگرافی عموما گفته می شود تخمدان نمای پلی کیستیک دارد این به این معنی نیست که لزوما فرد دارای PCO دارد، سونوگرافی یک جز از تشخیص سندروم PCO است و باید با علائم بالینی و یافته های آزمایشگاهی تطبیق داده شود.
در سونوگرافی این افراد تخمدان ها به شکل بزرگ و حجیم، فولیکول های کوچک و متعدد و همچنین بافت تخمدان پر رنگ تر (اکوژنیسته) دیده می شود.
بهترین زمان انجام سونوگرافی برای تشخیص و بررسی PCOS
بسیاری از خانم ها در این باره سوال دارند که، بهترین زمان انجام سونوگرافی PCOS چه زمانی است؟ و چه نوع سونوگرافی برای بررسی این موضوع بهتر است؟
اگر فردی دچار PCOS است و هدف بررسی وضعیت تخمک گذاری و احتمال بارداری وی است، سونوگرافی باید در روز 12 قاعدگی انجام شود.
اما اگر هدف تنظیم قاعدگی، بررسی حجم تخمدان ها و شرایط PCOS باشد بهتر است بلافاصله پس از اتمام قاعدگی ظرف مدت 1 الی دو روزه بیمار که تخمدان ها در کمترین حجم مورد انتظار به سر می برند، برای انجام سونوگرافی اقدام کند.
معمولا برای بررسی های دقیق تر وضعیت تخمدان و رحم بیمار مبتلا به PCO، سونوگرافی واژینال بهتر است، اما اگر امکان انجام سونوگرافی واژینال نباشد با سونوگرافی از روی شکم هم می توان وضعیت را بررسی کرد.
کلام آخر
همانطور که گفته شد کیست تخمدان گاهی بدون علامت و گاهی هم با علامت است، به همین دلیل توصیه می شود افراد معاینات دوره ای و چک آپ توسط سونوگرافی را به صورت دوره ای انجام دهند، شما می‌توانید برای تشخیص کیست تخمدان با سونوگرافی به مرکز تصویربرداری رازی مراجعه نمایید، یکی از مزیت های مرکز تصویربرداری رازی جامع بودن آن است که تمامی خدمات تصویربرداری در آن قابل انجام است و بیمار نیاز به مراجعه به مراکز متفاوت ندارد.
مرکز تصویربرداری رازی به‌عنوان یکی از بهترین مرکز سونوگرافی در شهرری و جنوب تهران با کادر حرفه‌ای و تجهیزات به‌روز خود امکان انجام این نوع سونوگرافی را برای همگان دارد. لطفا جهت هماهنگی و کسب اطلاعات بیشتر با این مرکز از طریق تماس با شماره تلفن 02155932972 و یا از طریق همین سایت اقدام نمایید.
