خون در ادرار یا هماچوری | علت، تشخیص و درمان

خون در ادرار یا هماچوری | علت، تشخیص و درمان

خون در ادرار پدیده هشدار دهنده ای که اغلب برای بیماران وحشت آور و نگران کننده است، می تواند دلایل زیادی مثل مصرف برخی داروها، مشکلات کلیوی و یا وجود مشکل جدی تری باشد و باید فوراً پیگیری شود به خصوص اگر حالت تهوع، استفراغ، درد یا اختلال ادرار دارید. در ادامه به علل، راه های تشخیص و گزینه های درمان آن اشاره خواهیم کرد.

هماچوری یا خون در ادرار چیست؟

هماچوری به وجود خون در ادرار گویند. ممکن است به دو صورت میکروسکوپی و ماکروسکوپی باشد:
ماکروسکوپی: خون در ادرار قابل مشاهده است که ممکن است قرمز یا قهوه ای به نظر برسد. گاهی اوقات ممکن است لخته در خون پیدا شود.
میکروسکوپی: خون فقط در زیر میکروسکوپ قابل مشاهده است. آزمایش ادرار معمولاً آن را تشخیص می دهد.

چه چیزی باعث خونی شدن ادرار می شود؟

این پدیده می تواند ناشی از اختلال خونریزی یا مصرف برخی داروها یا وجود سنگ، عفونت یا تومور باشد. همچنین ممکن است به دلیل آسیب به کلیه ها، مجاری ادراری، پروستات یا اندام تناسلی باشد در ادامه علل متفاوت خون در ادرار به طور کامل بررسی می شود:
مصرف برخی داروها: برخی داروها مانند رقیق کننده های خون، از جمله هپارین، وارفارین (کومادین) یا داروهای نوع آسپرین، پنی سیلین ها، داروهای حاوی سولفا و سیکلوفسفامید (سیتوکسان) می توانند باعث ایجاد خون در ادرار شوند.
ورزش های سنگین: ورزش یکی از علل متعدد وجود خون در ادرار است هرچند که بسیار بسیار نادر است. هماچوری ناشی از ورزش که پس از ورزش شدید رخ می دهد در افرادی که هیچ مشکل کلیوی یا مجاری ادراری ندارند، عموما با استراحت برطرف می شود.
عفونت مجاری ادراری: دستگاه ادراری بدن انسان از کلیه ها، میزنای، مثانه و پیشابراه تشکیل شده است، وجود عفونت در هر نقطه ای از این سیستم می تواند باعث ایجاد خون در ادرار شود.
سنگ مثانه یا کلیه: سنگ ها رسوبات سختی هستند از جنس معدنی و نمک و به دلایل زیادی از جمله اضافه وزن و مصرف برخی دارو ها و... در کلیه و مثانه ایجاد شوند، و باعث ایجاد خون در ادرار شوند.
همچنین علاوه بر سنگ کلیه دیگر بیماری ها و آسیب های کلیوی مثل عفونت کلیه، نارسایی کلیوی و... نیز می توانند باعث هماچوری شوند.
مشکلات پروستات: از علائم و نشانه های بزرگی پروستات و عفونت پروستات(پروستاتیت) می توان به وجود خون در ادرار اشاره کرد.
سرطان: وجود خون در ادرار از شایع ترین علامت های سرطان مثانه، کلیه و یا پروستات است. است.
وراثت: چندین بیماری مختلف وجود دارند که می توانند باعث هماچوری ژنتیکی شوند مثل بیماری کلیه پلی کیستیک، سندرم آلپورت(از اختلالات کلیوی است) برخی از انواع هموفیلی، عدم تعادل مواد معدنی در ادرار و همچنین بالا بودن سطوح کلسیم در ادراربه صورت ژنتیکی می توانند باعث خون در ادرار شوند.

راه های تشخیص و بررسی علت وجود خون در ادرار

همانطور که در بالا هم گفته شد وجود خون در ادرار لزوما به معنای بیماری جدی نیست اما در هر صورت باید جدی گرفته شود، پزشکان اغلب برای ریشه یابی و تخیص علت خون در ادرار بعد از معینه فیزیکی، بررسی داروهای مصرفی بیمار و سابقه وی و همچنین انجام آزمایش خون برای بیمار تست هایی از جمله موارد زیر تجویز می کنند:

تشخیص علت خون در ادرار با سونوگرافی

سونوگرافی شکمی از بهترین و پر استفاده ترین راه های تشخیص علت خون در ادرار است، توسط این شیوه غیر تهاجمی و بی ضرر و نسبتا کم هزینه نسبت به سایر روش های تصویربرداری پزشک کلیه ها و سایر قسمت های سیستم ادراری را چک می کند و به تشخیص ناهنجاری های سیستم ادراری می پردازد.

تشخیص علت خون در ادرار با رادیوگرافی

رادیوگرافی شکم با اشعه ایکس: پزشک ممکن است از رادیوگرافی شکم برای بررسی وجود سنگ تجویز کند، به خصوص اگر فرد حالت تهوع و استفراغ داشته باشد. هرچند که با رادیوگرافی توسط اشعه ایکس نمیتوان سایر علل خون در ادرار را تشخیص داد به همین علت، به احتمال زیاد تست های دیگری نیز مورد نیاز خواهد بود.

رادیوگرافی از مجاری ادراری(IVP): پیلوگرام داخل وریدی (IVP) نوعی رادیوگرافی از کلیه‌ها، حالب‌ها و مثانه است که در آن ماده حاجب ید دار به بیمار تزریق می شود، این ماده از طریق جریان خون عبور می‌کند و در کلیه‌ها و مجاری ادراری جمع می‌شود و این نواحی را در تصویربرداری به رنگ سفید در می آید و به بررسی دقیق تر کمک می کند.
نکته حائز اهمیت این است که قبل از انجام IVP باید کراتینین بیمار چک شود تا معین شود بیمار مجاز به انجام این تست می باشد یا خیر.

تشخیص علت خون در ادرار با سی تی اسکن

سی تی اسکن یک آزمایش پزشکی غیر تهاجمی و بدون درد است که یکی از بهترین روش های تشخیص علت ادرار در خون بررسی کلیه ها، حالب ها مثانه و مجاری ادراری می باشد.
در تصویربرداری باScan CT از اشعه ایکس برای تولید تصاویر متعدد از داخل بدن استفاده می شود و از کامپیوتر برای پردازش و اتصال آنها به یکدیگر در نماهای مقطعی استفاده می شود، سی تی اسکن اندام های داخلی، استخوان، بافت های نرم و رگ های خونی با شفافیت و جزییات بیشتری نسبت به رادیوگرافی نمایش می دهد.
آمادگی قبل از سی تی اسکن شکم-لگن برای هماچوری: بیمار از 4 ساعت قبل از اسکن چیزی نباید میل کند فقط مایعات ساده مانند آب، چای، نوشیدنی های میوه ای بدون پالپ را مجاز به مصرف است. همچنین از بیمار خواسته می شود نیم ساعت قبل از معاینه 3 لیوان آب بنوشد.
بعد از سی تی اسکن نیاز به شکم-لگن هیچ گونه مراقبت خاصی نیست، مگر به دستور پزشک.
اگر تست بیمار همراه با تزریق ماده حاجب باشد قبل از تست آزمایش کراتینین برای فرد انجام می شود. علل الخصوص اگر سن بیمار بالای 60 سال باشد و یا سابقه دیابت و فشار خون داشته باشد.
تصویربرداری با سی تی اسکن معمولا بین 15 تا 30 دقیقه طول می کشد.

تشخیص خون در ادرار با ام آر آی

می توان گفت به طور کلی MRI بهترین روش تشخیصی است، در مورد بیماری هماچوری اگر دلیل خونریزی سنگ باشد هیچ شیوه ای کارآمد تر از سی تی اسکن نیست، ولی با این حال MRI در حال حاضر به عنوان یک روش تصویربرداری جایگزین برای کودکان و زنان باردار و برای بیمارانی که منع مصرف مواد حاجب یددار دارند، می باشد و همچنین تومورهای کوچک ممکن است در سایر شیوه ها قابل تشخیص نباشند اما با تصویربرداری رزونانس مغناطیسی قابل مشاهده باشند.

راه های درمان خون در ادرار

درمان هماچوری به دلیل ایجاد آن بستگی دارد، پس نخستین گام درمان آن علت یابی دقیق است، در گام بعدی هر یک از این موارد امکان دارد برای بیمار تجویز شود: دارو، جراحی؛ اگر علت سنگ کلیه و یا مثانه باشد، فرد ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.و همچنین اگر پزشک مشکوک به وجود تومور در دستگاه ادراری یا غده پروستات باشد، ممکن است نیاز به بیوپسی باشد. درمان های احتمالی تومور نیز ممکن است شامل شیمی درمانی، جراحی یا پرتودرمانی باشد.

کلام آخر

اکثر بزرگسالان مبتلا به هماچوری نیاز به تصویربرداری از دستگاه ادراری دارند. انتخاب نوع تصویربرداری بر اساس شرایط بالینی بیمار صورت می گیرد. شما می‌توانید برای تشخیص علت وجود خون در ادرار با رادیوگرافی یا همان عکس رادیولوژی، سی تی اسکن و یا ام آر آی و سونوگرافی در شهرری و تهران به مرکز تصویربرداری رازی در منطقه شهرری مراجعه نمایید، یکی از مزیت های مرکز تصویربرداری رازی جامع بودن آن است که تمامی خدمات تصویربرداری در آن قابل انجام است و بیمار نیاز به مراجعه به مراکز متفاوت ندارد. لطفا جهت هماهنگی و کسب اطلاعات بیشتر با این مرکز از طریق تماس با شماره تلفن 02155932972 و یا از طریق همین سایت اقدام نمایید.