تشخیص کبد چرب با سونوگرافی و الاستوگرافی

تشخیص کبد چرب با سونوگرافی و الاستوگرافی

بیماری کبد چرب یک بیماری شایع است که به دلیل ذخیره چربی اضافی در کبد ایجاد می شود. اکثر افراد دارای کبد چرب علائم آن را ندارند و در صورت عدم درمان در برخی موارد می تواند منجر به آسیب های شدید کبدی مانند هپاتیت شود، بنابراین تشخیص زودهنگام آن بسیار مهم است.

کبد چرب چیست؟

کبد عضوی مهم در بدن است که در سمت راست و پایین ریه قرار دارد، وظیفه تولید صفرا(کمک به هضم غذا)، ذخیره آهن، سم زدایی بدن و...
یک کبد سالم حاوی مقدار کمی چربی است، بیماری کبد چرب (استئاتوز) یک بیماری شایع است که به دلیل تجمع بیش از حد چربی در بافت کبد ایجاد می شود. هرچند که رسوب چربی در بافت کبد در همه جا به طور یکسان نیست اما اگر بخواهیم به طور کیفی کبد چرب را توصیف کنیم، زمانی که در تصاویر سونوگرافی رنگ کبد به سمت روشنی متمایل شده باشد اصطلاحا میگویند کبد چرب شده است و سه گرید(درجه) برای آن به کار برده می شود.
اگر مقداری کمی چربی در بافت کبد رسوب کند کبد چرب ساده، گویند. استئاتوهپاتیت یا گرید بعدی زمانی است که علاوه بر چربی اضافی، التهاب در کبد نیز وجود دارد. فیبروز کبدی (التهاب کبد) ، رسوب چربی در این مرحله باعث ایجاد اسکار کبد شده است. با این حال، کبد هنوز هم می تواند به طور کلی عملکرد طبیعی داشته باشد.
سیروز کبدی (التهاب شدید کبدی) زمانی است که اسکار و یا زخم کبدی به طور گسترده ای گسترش یافته است و توانایی عملکرد کبد را مختل می کند. این شدیدترین مرحله است و برگشت ناپذیر است و در گذر زمان به سرطان کبد هم تبدیل می شود.

اما این درجه بندی نسبتا منسوخ است، به این علت که در برخی دستگاه ها به علت کیفیت تصویر نامطلوب و همچنین برای افراد چاق دقیق نبود بنابراین امروزه از شیوه های بهتر و دقیق تری برای توصیف میزان چربی کبد استفاده می شود که در ادامه توضیح خواهیم داد.

انواع کبد چرب

کبد چرب الکلی، که ناشی از مصرف زیاد نوشیدنی های الکلی است.
کبد چرب غیر الکلی، این بیماری امروزه بسیار شایع است و می توان گفت تقریبا از هر سه نفر، یک نفر را درگیر کرده است عوامل متعددی مانند سبک زندگی، چاقی و دیابت می توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند. در کشور هایی از جمله ایران که سطح بهداشت جامعه بالا و مصرف الکل نسبتا پایین است مهم ترین عامل بیماری های نارسایی کبد، بیماری کبد چرب است.
همچنین کبد چرب بارداری نوع دیگری از کبد چرب است که در اثر تجمع اضافی چربی ها در دوران بارداری ایجاد می شود. این بیماری یک عارضه نادر اما جدی است. علت ایجاد کبد چرب بارداری امکان دارد زمینه ژنتیکی داشته باشد.

تشخیص کبد چرب

آزمایش خون: عموما برای تشخیص چرب بودن یا نبودن کبد اولین گام آزمایشخون است، که در آن آنزیم های کبدی بررسی می شوند. با چرب بودن کبد و التهاب آن آنزیم های کبدی بالا رفته.

همچنین برای بررسی بافت کبد پزشکان از تصویربرداری های زیر نیز استفاده کنند:

سونوگرافی: در این شیوه از امواج صوتی بی ضرر برای تولید تصاویر برای ارزیابی اندازه و شکل کبد و همچنین جریان خون در کبد استفاده می شود. در تصاویر سونوگرافی، کبد استئاتوز روشن تر از کبد طبیعی به نظر می رسد.
امروزه با پیشرفت تجهیزات پزشکی علاوه بر توصیف کیفی چربی کبد مقدار کمی هم میتوان به آن اختصاص داد، به طور مثال توسط دستگاه سونوگرافی موجود در مرکز تصویربرداری رازی دقیق ترین راه بررسی کبد چرب انجام می شود، بدین صورت که نسبت میزان روشنایی بافت کبد به بافت کلیه در یک عمق(Brightness Mode Ratio) بررسی می شود و در غالب عدد برای بیمار ارائه می شود، در افراد نرمال این نسبت 1 می باشد اما در افراد دارای کبد چرب این نسبت بالا می رود و بدین وسیله توصیف کمی هم برای میزان چربی کبد افراد وجود دارد. و در 4 حالت وضعیت چربی کبد توصیف می شود S0- S4.

S0، که نشان دهنده کبد نرمال است (همان BMR یک) و همچنین S1، S2، S3 که وضعیت های بعدی چربی کبد را توصیف می کنند.

از سونوگرافی بیشتر بدانید!

سی تی اسکن: در این شیوه با استفاده از اشعه ایکس تصاویر متعددی از بافت کبد گرفته می شود و ملاک مقایسه رنگ آن با طحال است، در تصاویر سی تی اسکن کبد، کبد چرب تیره تر از کبد طبیعی به نظر می رسد.

ام آر آی: تصویربرداری از کبد چرب توسط MRI دقیق ترین راه بررسی آن است، در این شیوه از امواج رادیویی، مغناطیسی و کامپیتر برای پردازش تصاویر استفاده می شود. MRI حساس ترین تست تصویربرداری برای استئاتوز است که حتی در حالت خفیف نیز بسیار دقیق است.
در این شیوه با استفاده از سکانس اختصاصی in phase & out of phase به بررسی بافت کبدی پرداخته می شود.

الاستوگرافی: این شیوه که توسط سونوگرافی و یا ام آر آی انجام می شود برای بررسی میزان سفتی بافت های بدن از جمله کبد استفاده می شود، و در آن حرکت کبد ناشی از امواج اولتراسوند و یا امواج رادیویی دستگاه ام آر آی اندازه گیری می شود و سفتی (یا کشسانی) آن محاسبه می شود. این شیوه در صورتی استفاده می شود که در تصویربرداری های اولیه بیمار مثل سونوگرافی، سی تی اسکن و ام آر آی نشانه هایی از فیبروز و یا سیروز شدن کبد دیده شود، برای تصمیم گیری مراحل بعدی درمان پس از الاستوگرافی، ام آر آی و سی تی و یا نمونه برداری توصیه و انجام می شود.

آمادگی های قبل از انجام سونوگرافی الاستوگرافی کبد چرب: انجام تست سونوگرافی الاستوگرافی کبد نیاز به 8 الی 9 ساعت ناشتایی دارد و همچنین 12 ساعت قبل از تست الاستوگرافی کبد از مصرف نوشیدنی های الکلی باید پرهیز کرد. به جز این موارد به مراقبت خاص دیگری نیاز نیست.

نمونه برداری از بافت کبد

در گذشته شاید بهترین راه تشخیص و بررسی کبد چرب نمونه برداری از بافت آن بود اما در حال حاضر به علت پیشرفت تجهیزات تصویربرداری جایگاه زیادی ندارد مگر درموارد حاد و خاص.
بیوپسی کبد بدین صورت است که تحت هدایت گاید سونوگرافی نمونه کوچکی از بافت کبد را با استفاده از سوزن برداشته می شود و سپس نمونه زیر میکروسکوپ از نظر علائم استئاتوز، التهاب و آسیب و فیبروز بررسی می شود. بهتر است نمونه برداری از کبد در بیمارستان و در شرایط استریل انجام شود تا خطر عفونی بیمار را تهدید نکند.

کلام آخر

درمان کبد چرب بسته به علت آن متفاوت است. پزشکان معمولاً درمان را با هدف جلوگیری یا به تاخیر انداختن پیشرفت فیبروز توصیه می کنند. با تشخیص به موقع از پیشرفت بیماری می توان جلوگیری کرد. مرکز تصویربرداری رازی (رادیولوژی و سونوگرافی دکتر علیزاده) یکی از جامع ترین مراکز تصویربرداری جنوب تهران و منطقه شهرری می باشد که تمامی تست های تخصصی تصویربرداری در آن قابل ارائه است. شما می‌توانید برای تشخیص کبد چرب با الاستوگرافی و سونوگرافی در شهرری و تهران به مرکز تصویربرداری رازی در منطقه شهرری مراجعه نمایید، لطفا جهت هماهنگی و کسب اطلاعات بیشتر با این مرکز از طریق تماس با شماره تلفن 02155932972 و یا از طریق همین سایت اقدام نمایید.